وجه تسمیه شهرستان قائمشهر

شهر قائمشهر  در طول  ۵۲  درجه دقیقه و ۳۰ ثانیه و عرض  ۳۶ درجه ۲۸ دقیقه جغرافیایی  واقع وفاصله

آن تا تهران ۲۳۷ و تا ساری  ۲۱ و بابل ۲۶ کیلومتر است. قائمشهر  حدود  نیم قرن  پیش  دهی کوچک به

نام علی آباد با  جمعیت اندک  از توابع  ساری محسوب  می شد. ولی چون  در روزهای  چهارشنبه  هر

هفته  در این نقطه  بازار می شدواهالی  دهستانهای  مجاور  امتعه و محصولات  خود را به بازار  مزبور

برده به معرض فروش  می رساندند،  نسبتا  اعتباری  حاصل  ومرکزیتی پیدا کرده  بود.  در شهر شاهی

هفته  یک روز  چهارشنبه  بازار می شد که اهالی  قراء وقصبات اطراف  و حتی کسبه سایر  شهرها  در

این روز اجناس  ومحصولات  خود را به بازار می بردند.

وجه تسمیه  نام های قائمشهر:

ـ نام قدیم آن چمنو  که ازدو جزء ( چمن ) و ( او )  در لهجه تبری  ( آب )  است.  و به ناحیه ای اطلاق  می

شد  که دارای  چمن و آب  یا چمنزارهای با طرواوت  بود.  در تاریخ های طبرستان  نوشته اند که در  سده

ی ششم هجری ، رودی  از چمنو  می گذشت که پل  آن را  اسپهبد  رستم شاه  غازی  باوند (

نصیرالدوله ۵۳۶ _ ۴۶۰  هجری ) پادشاه تبرستان  به هزینه شخصی خود  تعمیر نمود  تا  آب  آن به هرز

نرود. ابن اسفندیار  نیز در  تاریخ به دفعات از ( چمنو )  یاد کرد.

ـ بعد ها به  علی آباد  تغییر نام  پیدا کرد و حدود  60 سال  قبل دهکده  ای  بیش نبود. این شهر  در سال

۱۳۱۴ علی آباد به شاهی تغییر نام  پیدا کرد.

ـ در سال  ۱۳۵۷  در جریان  انقلاب  اسلامی  به قائمشهر  تغییر نام پیدا کرد.

ابنیه تاریخی قائمشهر ( علی آباد، شاهی،  )  در جلد چهارم از  آستارا  تا استر آباد:

 قصر شاه عباس  در بازار  علی آباد -  امامزاده ای  در علی آباد -  امامزاده یوسف رضا  در محل  هلال

احمر  علی آباد -  امامزاده  حمزه  در بربری محله  شاهی -  امامزاده  اسماعیل در ساروکلا از

دهکدههای  علی آباد – سید  حیدر  در باغ  دشت علی آباد  -درویش موسی  بر تپه  بیشه  ملازن کاج

حومه  علی آباد – مشهد چمنو: مشهد چمنوـ مشهد جمنون در دهکده  جمنون ( جمنان )  از دهکده های 

علی آباد ـ این بقعه  امروزه  به نام، امامزاده جمنان معروف است.

سید ظهیرالدین  روز یکشنبه  پانزدهم شعبان  سال ۸۹۲ این محل را زیارت  کرده است.

پل جمنو: در تاریخ طبرستان  و رویان  و مازندران  سید ظهیر الدین  از پل چمنو  یاد شده است.  در تاریخ 

طبرستان ابن اسفندیار  این پل  به نام  چمونیه آمده است. حمام قدیمی  چمنان ـ سه دین  در امتداد

یگدیگر  در اراضی  پایین چمنان  علی آباد.

دین اول: بلندی آن  در حدود سی متر  از سطح اراضی   اطراف  واراضی هموار بالای آن  در حدود یک

هکتار  است.

دین دوم: که معروف  به « گرد کوه » است، بالای  آن گنبدی  شکل  و نوک تیز  است  در بال اراضی صاف

و هموار ندارد و ارتفاع آن به هفتاد متر  می رسد.   کمی پایین تر  از قله  حلقه چاهی است که عمق آن 

معلوم نشد. از این تپه  آجرهای قالب بزرگ ساسانی بیرون می آورده اند.

دین سوم: در کنار سیاه رود است. بلندی آن پانزده متر  واراضی  هموار  بالای آن  در حدود پنج هزار متر 

است.

هفت تنان: در نیم فرسنگی  پل سیاهرود علی آباد:

صاحب طرائق الحایق در رجب ۱۳۱۵ درباره  این بقعه نوشته است:نیم فرسنگی  پل سیاهرود 

است،بواسطه مدفن معصوم زادگان هفت تنان  نام  دارد.

امامزاده زکریادر دهکده واسکس علی آباد.

امامزاده یحیی بر بالای  تپه ای در دهکده جهنه ( جنید ) تالار پی.

پلی  قدیمی میان دهکده های  پایین رستم و استر آبای  محله از دهکده های  تالار پی.

سقانفار تکیه اسیو سر: سر راه دهکده  بالا  رستم  تالار پی .

سید زینوا: سید محمد زرین نوای در چمازکتی علی آباد.

سید قائم الدین و سید زین الدین در روستای شهرود کلای  علی آباد.

امامزاده موسی در وستی کلای علی آباد ( شاهی ـ قائمشهر )

مسجد قدیمی  در فولاد کلا

 حمام قدیمی  و دین تپه و ساقی نفار  در دهکده متان کلای  قائمشهر

بناها و آثار  قدیمی  تاریخی گیلخوران و چیک رود شاهی ( قائمشهر ) 

تکیه ای قدیمی در کلاگر محله  دهستان  گیلخوران  ـ پلی قدیمی در سراج کلا  از دهکده های  جویبار

درویش  محمد شاه  در پایین  رود  پشت از دهستان  گیلخوران شاهی ـ تکیه ای قدیمی در کرد کلا از

دهکده های گیلخوران ـ درویش  اولیاء در قادی

محله  رود  پشت گیلخواران  قائمشهر ـ شاهرضا  در دهکده  شاه رضای جویبار  گیلخوران  ـ دینه  چال 

نزدیک  دهکده  پیت رود چیک رود  دین شورک نزدیک به دهکده  شورک او گیلخوران ـ دینه  بن در  اراضی 

دهکده  لاریم  چیک رود ـ امامزاده  محمد  در

مرتع  دهکده لاریم  گیلخوران  در طومار  متولیان دوران صفویه  این بقعه  به نام  « درویش محمود »  یاد

شده است . در سفرنامه  مورخ 1275 هـ ق  این بقعه  به نام « امامزاده  محمود »  است.  و محل  آن

ربع  فرسنگی  لاریم  در راه فرح آباد  به 

مشهد سر ذکر  شده است.

امازاده  حسن  رضا در دهکده  شیب  آب بندان گیلخواران ـ   پل آجری  رودخانه سیاه رود در پایین  رود 

پشت  از دهکده های گیلخوران.

بناها و آثار تاریخی و نوکندکای شاهی ( قائمشهر )

حسن رضا  در اراضی  دیو کلای  شاهی ـ قلعه کیاکلا در کیاکلا  ـ امامزاده  قاسم  در روستا یالمشیر  نو  

کندکای  شاهی ـ تپه ای قدیمی  در قادیکلا  از دهکده های نوکندکای  علی آباد  بر اثر کاوش  در آنجا

سفال  و پاره آجر  یافت  می شود. نشا کوتی

،پشته ایست به طرف  شرقی نوکندکاـ امامزاده  عباس  علی در دهکده  صلح دارکلا  از دهکده های

کیاکلای شاهی:

بناها و آثار تاریخی بالا تجن  قائمشهر:

امامزاده  سید حسین در خطیر کلای تجن ـ امامزاده  ابراهیم در خطیر کلای  بالاتجن ـ سید جلال در

دهی  کلای بالا تجن ـ پلی قدیمی  بر آب تلین دره  در خرما  کلای  بالا  تجن قلعه  شیخ طبرسی : قلعه

طبرسی  در نزدیکی  قریه  قراخیل  از دهکده

های بالا تجن امامزاده  سید رضی  در دیو دشت بالاتجن علی آباد

باقی بناها و آثار تاریخی بالا تجن

یر تیمور  از راهی قدیمی  به نام  « راه بند » نامی برد که از  بالاتجن به آمل می رفت.

از راههای شاه عباسی  راهی فرعی  از شیرگاه  به بار فروش  ده  می رفت.  این راه  از نزدیک  دهکده 

قراخیل  از دهکده های  بالا تجن  علی آباد می گذشت.

امامزاده  سید یعقوب  وسید هاشم  در دهکده سوخته  کلا ازدهکده های  بال تجن  علی آباد.

بناها و آثار تاریخی بیشه سر ( قائمشهر )

امامزاده  حمزه  در سیاه رود  پی  دشت آهنگر کلای  بیشه سر ـ امامزاده  عباس رضا  در کوتنا  از

دهکده بیشه سر ـ سید ابوصالح در اراضی  دهکده مله از دهکده  های بیشه سرـ تکیه مله  در میان 

دهکده  مله از  دهکده های  بیشه سر ـ بائی کتی قلعه ایست  در اراضی  جنگلی  به همین نام ـ

امامزاده  علی در کرچنگ از دهکده های بیشه سر ـ میرافضل  درری کنده  از دهکده های بیشه سرـ

بناها و آثار تاریخی بابلکنار و کارکنده  قائمشهر:

تکیه  وسقانفار  و قرآن تالار  در دهکده  گاوان  کلا بابلکنار ـ امامزاده قاسم  معروف  به امامزاده 

ابراهیم  در عیسی  خندق، کار کنده  قائمشهرـ

منبع: کتاب خلاصه ای از طبرستان،موسی حسن زاده احمدی،انتشارات

شلفین چاپ اول ۱۳۵۸